Fata Morgana

Fata Morgana

Een fata morgana of luchtspiegeling is een optisch fenomeen dat het resultaat is van temperatuurinversie, een verschijnsel waarbij er grote temperatuurverschillen bestaan tussen verschillende luchtlagen.

Lucht is een zeer slechte warmtegeleider, er treedt nauwelijks vermenging op zolang er geen noemenswaardige wind staat. Het (horizontale) scheidingsvlak tussen deze luchtlagen met verschillende temperatuur en daardoor ook met een verschillende brekingsindex voor licht, kan zich zo onder specifieke omstandigheden als spiegel gaan gedragen. Ook kan de luchtlaag met de laagste temperatuur zich zo als lens gaan gedragen. Verschillen in luchtvochtigheid kunnen het effect nog versterken en warme lucht kan meer waterdamp bevatten dan koude.

De naam "Fata Morgana" is afkomstig van het Italiaans voor Morgan le Fay. Een heks of fee die de antagonist was van koning Arthur en koningin Guinevere. Die koning Arthur na de finale slag bij Camlann meenam naar Avalon.

Een locatie waarvan er tijdens de middeleeuwen gedacht werd dat het ver aan de andere kant van de (toen gekende) wereld lag. Zoals in Sicilië en andere locaties in de Mediteraanse zee. Waar volgens legendes sirenes, in het water, onbehoedzamen naar hun dood lokten.

Morgana zou met die sirenes en de vulkaan Etna verbonden zijn. Nadat ze in het middeleeuws Arthuriaanse romance verhaal "Floriant et Florete" omschreven werd als "de meesteres van zoutwater feeën word ze onlosmakelijk geassocieerd met Sicilië.

Waarbij soms verteld werd dat ze onder de zee in een kristallen paleis woonde dat naar de oppervlakte kon rijzen. Door het bijgeloof van zeelieden, dat ze denkbeeldige visies maakte om hen naar een valse haven en hun dood te leiden, werd dit naar haar vernoemd.

Om vanaf 1818 als de term te dienen dat het fenomeen in de straat van Messina, tussen Calabrië (Zuid-Italië) en Sicilië, omschreef.

Een fenomeen waardoor vermoedelijk ook de legende van
De Vliegende Hollander is ontstaan.