Voor de oorspronkelijke bewoners van Noord Amerika, de belangrijkste groeiplaats van deze plant, was de cranberry altijd al een belangrijke bron van gezondheid. De laatste jaren is er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de heilzame werking van de cranberry. De natuurlijke chemicalien van de bes hebben volgens de onderzoekers tal van goede eigenschappen.
Door hun sterke antibacteriele eigenschappen worden infecties aan de urinewegen voorkomen en genezen.
Die zelfde eigenschap vermindert de bacterie vorming in de mond en beschermt de maagwand tegen bacterien die maagzweren kunnen veroorzaken.
De flavonoïden hebben een heilzame werking bij hart en vaatziekten en bepaalde flavonoïden uit de vrucht zouden zelfs een remmende werking bij beginnende vormen van kanker hebben.
De cranberry heeft een beschermende werking tegen schimmels, verder heeft de cranberry de hoogste concentratie aan antioxidanten van alle vruchten.
Tegenwoordig kunnen we bijna het hele jaar door verse cranberries kopen. Daar naast brengt de firma Ocean Spray een heerlijke frisse sapdrank op de markt die tegenwoordig in de meeste supermarkten te verkrijgen is. Ook kant en klare cranberrycompôte is gewoon bij de supermarkt te vinden.
Speurend in delicatessen winkels vind je zaken als cranberry thee, cranberry azijn, gedroogde cranberries. Onze waddeneilanden produceren lokaal ook nog het een en ander aan ambachtelijke cranberry-lekkernijen zoals; jams, siroop, duinkorrels, wijn, likeur enzovoort.
Volgens de legende is de cranberry (veenbes)
zo bij ons terecht gekomen:
zo bij ons terecht gekomen:
Op Terschelling wordt een legende verteld over de herkomst van de cranberry op het eiland. Tijdens een fikse storm in 1845 spoelde er een ton met cranberrybessen aan. Een strandjutter liep over het Terschellingse strand toen hij het interessante houten vaatje vond. In de veronderstelling een alcoholische schat te hebben gevonden trok hij zich terug in een duinpan om een voorproefje te nemen. Hij opende het vat en was heel teleurgesteld met de bitter-zure bessen die hij vond. Hij trapte het vat om en liet het achter blootgesteld aan de ruwe elementen. Hij kon niet weten dat hij juist hier de ideale biotoop voor de veenbes had uitgekozen. De omstandigheden in natte duinvalleien bleken perfect te zijn.
Daar kan zeker een kern van waarheid in zitten want cranberry's werden door hun extreem hoge gehalte aan vitamine C door Amerikaanse zeeschepen meegevoerd om de gevreesde scheurbuik te bestrijden.
De dokter in een besje
Cranberries bevatten per 100gr:
52 kcal/ 218 kJ,
2 mg Natrium,
56 mg Kalium,
6 mg Phosphor en
7,5-10,5 mg Vitamine C.
Cranberry
Kruipt over de bodem, meterlange ranken
Groeit op zeer zure moerasbodem
Heeft roze tot witte bloemen
Vrucht formaat kers, olijf, van helrood tot zwart
bladeren smal eivormig, spits toelopend
oorspronkelijk uit Noord Amerika.
De bloem van de cranberry heeft de vorm van een kraanvogel, "Crane" in het engels. Daar komt de naam vandaan. Sassemanesh, ibimi, atoqua zijn een paar van de namen die de oorspronkelijke bewoners van Amerika hem gaven. Voor sommigen gold de cranberry bovendien als symbool van vrede.
Vindplaatsen in Nederland
Op alle Waddeneilanden, vooral Terschelling.
In Noord-Drenthe. Sommige Hollandse en Friese veengebieden.